Zigana, Ziğana veya Zığana, Gümüşhane ilinin Torul ilçesine bağlı bir köydür.Köyün adı Rumcanın yerel lehçesinde “Geçit” anlamına gelir.

Zigana Köyü’nün Coğrafi Konumu

Köy, Gümüşhane-Torul İlçesine bağlı olup; Trabzon Gümüşhane sınırında yer almaktadır. Zigana Köyü, Zigana dağlarının güney ve güney doğu eteklerinde 1400-1700 metre rakımda yer alan şekliyle doğal bir anfi tiyatroyu andırır. Köyün kuzeyinden sınır olduğu Trabzon-Maçka Hamsiköy köyünden, Trabzon Erzurum karayolunun çifte köprüler mevkiinden başlayan sınır ile ayrılarak Balihor Tepe-Kukul Tepe-Kurugöl Tepe-Tuzlak Tepe ve Adile mezarı adlı nirengi noktalarının bulunduğu tepeyi takip ederek sonlanır.

Doğu ve güneyinde Atalar köyü (cimera) bulunur. Bu köy ile olan sınırını Adile Mezarından itibaren Alas Tepesi-Soğuksubaşı-Gedik ve Kanlının Boğazı mevkilerini takip eden sırt belirler. Devamında Su taşları-Mavrisel tepesi-Ayliye Tepesi hattı ise Cebeli köyü (Ayfoga) sınırını belirler.

Köstere köyü, köyümüzün güneybatı-batı ve kuzeybatı yakasında yer almakta olup sınırları Kamışkıran sırtını takiben Zemberek Kıranı ile Köstere Köprüsüne iner.

Buradan itibaren Kandazlar Kıranı-Eremiye Tepesi-Şehit Tepesi-Yanmış-Yangın Kulesi-Sığınak Tepe hattını takip ederek Çifte Köprüler mevkiinde son bulur.

Köyümüzün doğu-batı yönünde ortalama 20 km, kuzey-güney yönünde ise 14 km lik sınırları vardır.

Bu coğrafi bölge içerisinde 7 mahalle 3 büyük yayla (Saranoy, Değirmentaş, Naharci) ve 6 mezra(Mandıroba, Çayköy, Lendap, Çayırcık, Harmanlık, Vizoronda) bulunmaktadır.

Zigana Köyünün Mahalleleri :

MADEN MAHALLESİ (Furay) : Köyün kuzeyinde yer alıp 1700 m rakımdadır. Yaklaşık 45 hane civarında yerleşime sahiptir.

KOÇLAR MAHALLESİ (Mile) : Köyün kuzey tarafında yer alır, 1500 m rakımda olup yaklaşık 60 hane civarındadır.

DERE MAHALLESİ (Handeresi) : Köyün Kuzey batı yönünde yer almakta olup 1400 m rakımda yer almaktadır.Yaklaşık 50 hane civarındadır.

ÇARŞI MAHALLESİ (Çarşı merkezi-Selen-Sofular-Lameder) : Köyün merkezinde olup 1500 m rakımda yer almaktadır. Yaklaşık 30 hane civarındadır.

ÇUBUKLAR MAHALLESİ (Alene-Gilit) : Köyün kuzeydoğu yönünde yeralmakta olup 1600 m rakımdadır. Yaklaşık olarak 60 hane civarındadır.

MARUFLAR MAHALLESİ (Maruflu-Yusuflu- Tahirler-Mağara): Köyün doğu yönünde yer almakta olup ortalama 1650 m rakımdadır.Yaklaşık 40 hane civarındadır.

IŞIKLAR MAHALLESİ ( Mahronda ) : Köyün güneybatı yönünde yer almaktadır. Yerleşim alanı 1500 ila 1650 rakımlar arasında bulunmaktadır. Yaklaşık 60 hane civarındadır.

Zigana’da Sosyo-Ekonomik Durum

Köyümüz orman köyü olması ve geniş araziye sahip olmasına rağmen içerisinden geçen Trabzon-Erzurum devlet yolunun etkisiyle olacak ki köy halkı okumakla, ticaretle ve inşaat işleri ile daha fazla ilgilenmiş, tarıma daha az önem vermiştir. Hayvancılık halen azda olsa devam ettirilmektedir.Bu nedenle 2004 yılı sonu itibarıyla köyde yaşayan halkın % 95 i sosyal güvenceye sahip (emekli) tir.

Ulaşım

Köy içerisinden geçen Trabzon- Erzurum-İran karayolu (tarihi İpek yolu) 1989 yılında güzergah değişikliği nedeniyle 3 km’lik batı yönüne kaydırılmış olup asfalt bir bağlantıyla köye birleştirilmiştir. Yolun bakımı ve onarımı karayolları teşkilatı tarafından yapılmakta olup, yaz-kış açık tutulmaktadır. Eski devlet yolunun bakımı da karayolları teşkilatınca yapılmaktadır. Zigana Tünelinden Torul’a kadar devam eden ve köy içinden geçen eski karayolundan da köyümüze ulaşılmaktadır. Köy içerisindeki mahalle ve orman yolları kullanılarak her yerleşim birimine rahatça ulaşılmaktadır. Bu yollardan özellikle Zigana Tüneli, Zigana Dağı Geçidi, Serbahat, Saranoy Yaylası (Limni gölü) , Taşlık, Gasgar, Moskobiya, Çatlak, Galavriya,Çayırcık, Barmanın deresi, Soğuk Oluk, Tivorun Ormanı, Düz, Tumbi, Okşat, Godil, Eski köy, Kazan Göl, Zazul, Flanet hattını takip ederek meşhur Karaca Mağarasına ulaşmakta, oradan İkisu (Harava) mevkiinde devlet yoluna birleşmektedir.

Yaklaşık 25 km uzunluğundaki yol güzergahı çam ormanları içerisinden geçmektedir. Çok sık aralıklarla buz gibi doğal kaynak sularının, çeşitli av hayvanları ile yüzlerce tür bitkinin bulunduğu bu yolda araçla veya yaya çıkılan gezinti insana huzur, güven, cesaret ve mutluluk verir.

Köyümüzün Torul ilçesine olan uzaklığı 13 km olup; yol asfalttır. Yaklaşık olarak 15 dakika sürmektedir. Gümüşhane iline olan uzaklığı 35 km olup; ortalama 30 dakika sürmektedir. Trabzon iline olan uzaklığı ise 70 km olup; ortalama olarak 60 dakika sürmektedir.

Erzurum-Trabzon yolunda sürdürülen duble yol çalışmaları nedeniyle ulaşım giderek daha da kolaylaşmaktadır. Planlanan yeni Zigana Tüneli ile yol daha da kısalacaktır.

Eğitim ve Kültür Durumu

Köy halkının eğitim düzeyi Türkiye ortalamasının çok üzerindedir. Cumhuriyetten hemen sonra 1928 yılında 3. sınıftan mezun veren ilkokul, 1932 yılında ise 5. sınıftan mezun veren ilkokul açılmıştır. Artan nüfusa hizmet veremeyen bu okul binası 1960 yılında halen mevcut olan yeni binasına taşınmıştır. 1974 yılında köylü tarafından eski ilkokul yerine yapılan ortaokul binası 1987 yılına kadar hizmet vermiş olup, yaptırılan yeni binasına taşınarak modern bir şekilde eğitim vermeye devam etmektedir. 1991 tarihinde ilkokul ile ortaokul birleştirilerek ilköğretim okuluna dönüştürülmüştür.

Toprağa bağlı bir geçim olmaması yanında okumanın önemini de iyi bilen köy halkı çocuklarını eğitime yönlendirmiş, bunun sonucunda 2004 yılı sonu itibarıyla 300 ü aşkın fakülte ve yüksek okul mezunu köylümüzün bulunduğu belirlenmiştir.

Köy halkının genelde Trabzon ili ile daha fazla ilişkide olması nedeniyle Doğu Karadeniz kültürünün hakimiyeti göze çarpmaktadır.

Hazırlayan: Kasım Şahin- Hamza Üstün